Đoạn Dực Cao Phi - Chặt Cánh Bay Cao (Trần Văn Lương)

18 Tháng Tám 201112:00 SA(Xem: 24140)
Đoạn Dực Cao Phi - Chặt Cánh Bay Cao (Trần Văn Lương)

 

 

Đoạn Dực Cao Phi - Chặt Cánh Bay Cao

 

Dạo:

 Chim già vực thẳm loay hoay,

Chặt xong đôi cánh, nhẹ bay lên trời.

 

Cóc cuối tuần:

 

 斷 翼 高 飛

 

溪 旁 悶 悶 趵 金 鵰,

翼 展 不 能 過 小 橋.

水 靜 風 停 霜 冷 冷,

山 玄 月 隱 霂 飄 飄.

要 聞 半 偈 甘 亡 命,

欲 教 群 生 敢 殺 貓.

一 閃 刀 光 雙 翼 斷,

殘 鵰 大 叫 入 雲 霄.

 陳 文 良

 

Âm Hán Việt:

 

 Đoạn Dực Cao Phi

 

Khê bàng muộn muộn bác kim điêu,

Dực triển, bất năng quá tiểu kiều.

Thủy tĩnh, phong đình, sương lãnh lãnh,

Sơn huyền, nguyệt ẩn, mộc phiêu phiêu.

Yêu văn bán kệ, cam vong mệnh,

Dục giáo quần sinh, cảm sát miêu.

Nhất thiểm đao quang, song dực đoạn,

Tàn điêu đại khiếu nhập vân tiêu.

 Trần Văn Lương

 

Dịch nghĩa:

 

 Chặt Cánh Bay Cao


Bên khe nước, con chim điêu vàng phiền muộn giậm chân,

(Vì) cánh đã giương mà không (bay) qua được cái cầu nhỏ.

Nước yên, gió ngừng, sương lạnh lẽo,

Núi đen, trăng lặn, mưa phùn nhè nhẹ bay.

Mong nghe nửa bài kệ đành chịu mất mạng (1)

Muốn dạy dỗ chúng sinh, (nên) dũng cảm giết mèo. (2)

Một ánh đao lóe lên, hai cánh bị chặt đứt,

Con chim điêu tàn tật thét vang bay vào trời cao. (3)

 

Ghi chú:

 

(1) Thiền Luận, quyển Thượng, (D.T. Suzuki, Trúc Thiên dịch), lời chú thích về truyền thuyết kể rằng trong một tiền kiếp, Phật đã hy sinh thân mình để được nghe hết một bài kệ về chánh pháp:

 " Kinh Đại Bát Niết Bàn: Quỷ la sát đọc cho Phật nghe hai câu kệ: "Chư hành vô thường, thị sanh diệt pháp". Phật xin nghe thêm hai câu chót, quỷ ra điều kiện nghe rồi phải hiến thân cho quỷ ăn thịt. Phật nhận lời. Quỷ đọc tiếp: "sinh diệt diệt dĩ, tịch diệt vi lạc". Phật nghe xong từ cây cao rơi xuống miệng quỷ. Giai thoại này trong Phật giáo gọi là "Tuyết Sơn bán kệ"

 

 Phỏng dịch bài kệ:

 

 Các hành (hiện tượng) đều vô thường,

 Đó là pháp sanh diệt (có sanh và có diệt).

 Khi sanh và diệt đều hết,

 Thì sự tịch diệt đó là niềm an lạc.

 

(2) Ngũ Đăng Hội Nguyên, quyển 3, truyện Nam Tuyền Phổ Nguyện Thiền Sư.

 

 Chúng tăng ở hai nhà Đông Tây giành nhau con mèo, Sư (Nam Tuyền) gặp bèn bảo:

 - Nói được một câu thì sẽ tha con mèo, nói không được thì con mèo sẽ bị chém.

 Chúng không ai đáp được, Sư bèn chém con mèo.

 Triệu Châu ở ngoài về, Sư kể lại câu chuyện. Triệu Châu bèn cổi giày đội lên đầu và đi ra.

 Sư bảo:

 - Phải chi có ngươi thì đã cứu được con mèo.

 

(3) Bích Nham Lục

 

 i) Tắc 19, Câu Chi Nhất Chỉ

 

Cử:

 Hòa thượng Câu Chi, mỗi khi có ai hỏi pháp, chỉ giơ một ngón tay lên.

 

Trích lời Bình của Viên Ngộ:

...

 Trong am của Câu Chi có một đồng tử. Khi ra ngoài bị người hỏi: "Hòa thượng bình thường dùng pháp gì dạy người?" thì đồng tử (bắt chước Sư) giơ ngón tay lên, sau đó về kể lại cho Sư nghe. Sư bèn lấy dao chặt đứt ngón tay của đồng tử. Đồng tử la hét chạy đi. Sư lên tiếng gọi. Đồng tử quay đầu lại, Sư giơ ngón tay lên, đồng tử chợt ngay đó thấu hiểu.

 

 ii) Tắc 6, Vân Môn Hảo Nhật

 

Trích lời Bình của Viên Ngộ:

...

 Vân Môn Đại Sư đến tham kiến Mục Châu. Cơ phong của Mục Châu như máy quay điện cuốn, rất khó mà nắm được. Thường lúc tiếp người, cửa vừa mới mở thì Mục Châu đã nắm cứng người ta và bảo: Nói, nói! Khách còn ngần ngừ thì Mục Châu tống ra cửa và bảo: Đồ vô dụng (nguyên chữ dùng: cái dùi xoáy thời nhà Tần). 

 Vân Môn đến lần thứ 3 mới dám gõ cửa.

 Mục Châu hỏi: Ai ?

 Vân Môn đáp: Văn Yển! (tên của Vân Môn).

 Cửa vừa mở, Vân Môn vội lách vào. Mục Châu nắm lại bảo: Nói, nói!

 Vân Môn ngần ngừ liền bị tống ra ngoài, nhưng một chân còn kẹt trong cửa. Mục Châu đóng sập cửa lại làm gãy chân Vân Môn. Vân Môn đau quá la lên, và bỗng nhiên đại ngộ.

 

 iii) Tắc 41 , Triệu Châu Vấn Tử

 

Cử:

 Triệu Châu hỏi Đầu Tử: " Kẻ đã chết thật rồi lúc sống lại thì như thế nào?"

 Đầu Tử nói: " Không được đi đêm, đợi sáng hãy tới."

 

Trích lời Bình của Viên Ngộ:

...

 Đối với người đã chết rồi thì không có Phật pháp đạo lý, huyền diệu, được mất, phải trái, dài ngắn gì cả. Đến chỗ này rồi thì cứ như thế mà ngưng nghỉ. Cổ nhân bảo: "Đất bằng người chết vô số, vượt qua rừng gai góc mới là hảo thủ, phải thấu qua bên kia mới được." Tuy vậy, người bây giờ đạt đến chỗ này cũng đã là khó.

 Nếu vẫn như cũ, có chỗ dựa, có kiến giải, có đạo lý, thì chẳng có gì nhằm nhò cả. Triết Hòa Thượng gọi đó là cái thấy không thuần. Ngũ Tổ bảo: "Mạng căn chưa dứt, phải chết đi một lần rồi sống lại mới được." Há không thấy Triết Giang Vĩnh Quang nói: "Ngôn phong mà sai thì xa nhà cả vạn dặm. Phải vực thẳm buông tay, dám tự mình gánh vác, chết đi sống lại, không ai lừa dối mình được (*), cái yếu chỉ phi thường này làm sao tìm được?"

 

(*) Nguyên tác bằng Hán văn: Huyền nhai tát thủ, tự khẳng thừa đương, tuyệt hậu tái tô, khi quân bất đắc (懸崖撒手,自肯承當,絕後再蘇,欺君不得)

 

Phỏng dịch thơ:

 

 Chặt Cánh Bay Cao

 

Nhọc nhằn vỗ cánh chỉ hoài hơi,

Bên suối, chim quay quắt rã rời.

Sóng lặng, gió ngừng, sương lạnh rắc,

Non chìm, trăng tắt, nước buồn rơi.

Quên mình, dũng cảm truy cầu kệ,

Giết vật, từ bi tế độ người.

Một ánh đao ngời, đôi cánh đứt,

Bóng chim vun vút rẽ mây trời.

 Trần Văn Lương

 Cali, 8/2011

 

Lời bàn của Phi Dã Thiền Sư:


 Chặt cánh rồi mới bay được ư ? Chết rồi mới sống được ư ?

 Vực thẳm buông tay, chết đi sống lại, hỏi có được mấy ai?

 Đến điền địa này rồi thì lão tăng hoàn toàn mù tịt, hỡi ơi!

Gửi ý kiến của bạn
Tên của bạn
Email của bạn
25 Tháng Giêng 2023(Xem: 2611)
"Nơi đây Tết - bánh chưng pháo đỏ Vẫn không sao bằng Tết Quê nhà ! Chỉ còn lại dăm ba Bạn cũ Đón mừng Năm Mới - Nhớ Quê xa !!"
18 Tháng Mười 2022(Xem: 3457)
"Mong sao vườn mãi thăng hoa Đồng thanh tương ứng giao hòa vần thơ Như lòng hằng vẫn ước mơ Thụ Nhân còn gốc khó mà lìa nhau. "
10 Tháng Mười 2022(Xem: 3404)
"Mây thu lững thững rong chơi mãi Không vội - sao ta lại vội vàng?! Ngồi buồn đọc mấy câu thơ cũ Lá rụng vô tình…Bước thời gian !"
14 Tháng Sáu 2022(Xem: 4236)
"Thời gian nào để xoá hết vương mang Cầu xin ai khi tỉnh thức muộn màng Vạn vật vô thường đã không lĩnh hội Giây phút cuối chỉ còn lời sám hối"
14 Tháng Sáu 2022(Xem: 3786)
"Hoa bảo rằng hoa chẳng nhớ nhung Mà sao sắc tím vẫn mơ màng Thời gian xa cách là vời vợi Ta ở trời tây hoa phía đông."
13 Tháng Năm 2022(Xem: 5244)
"Tham vọng vô bờ họa lan tràn khó tránh Nay là người mai có thể đến ta Hợp quần hôm nay ngăn mai sau bất ổn Cùng dựng xây thế giới an hoà"
06 Tháng Năm 2022(Xem: 3829)
"Hôm nay nghe bài kinh chợt ngộ Tự tại lòng tình nhẹ buông trôi Quá khứ qua còn chi trăn trở Vững bền chánh niệm dạ thảnh thơi"
06 Tháng Năm 2022(Xem: 3209)
"Hoa vô thường năm cánh chóng phôi pha Cuộc nhân sinh : kim, mộc sẽ mau qua Rồi nối tiếp tam hành : thủy, hỏa, thổ Như cuốn trôi theo ghềnh thác cõi xa."
06 Tháng Năm 2022(Xem: 4781)
"Một buổi sáng đứng bên cửa sổ Tờ lịch trên tường - Cuối tháng Tư ! Tôi thấy cả tương lai sụp đổ Thấy đất nước rơi vào tối tăm !!"
09 Tháng Ba 2022(Xem: 5556)
"“Nhất tướng công thành vạn cốt khô” (*) Đau thương thế vẫn hoài lập lại Tim nào se nhìn mắt trẻ thơ Vĩnh biệt cha theo dòng chạy loạn !"
SINH HOẠT
MINH XÁC QUAN ĐIỂM
- Website do một ít Thụ Nhân chung sức, dù rộng mở đến tất cả đồng môn trong tình thân hữu, nhưng không nhân danh hay đại diện tập thể nào.

- Quan điểm của bài viết trong Diễn Đàn là của cá nhân tác giả, không hẳn phản ánh quan điểm chung của Ban Biên Tập và những người tham gia Diễn Đàn.
KHÁCH THĂM VIẾNG
99,468