TỪ ĐÂY ĐẾN MIỀN VĨNH CỬU (Hoàng Ngọc Nguyên)

20 Tháng Ba 201112:00 SA(Xem: 26925)
TỪ ĐÂY ĐẾN MIỀN VĨNH CỬU (Hoàng Ngọc Nguyên)

TỪ ĐÂY ĐẾN MIỀN VĨNH CỬU
Hoàng Ngọc Nguyên

image001-content 

Nhìn lại quá khứ thường là chuyện nhức nhối. Rất ít khi quá khứ là con đường giải thoát cho những ưu phiền trong cuộc sống ngày nay. Tuy nhiên, nhức nhối hay giải thoát, tháng tư đang đến và chẳng có thể nào tránh được sự trở lại của quá khứ. Câu chuyện của ngày 30-4 lại trở về một phần vì cách lẫn tránh hay cảm tính trong cách nhìn lại một chuyện xa xưa chung cho cả hàng triệu nguòi. Và từ Tân Mão năm nay người ta lại nhớ đến Ất Mão nam xưa - cách đây đúng ba giáp. Và nhớ đến Ất Mão nguòi ta lại còn phải lặn lội ngược dòng với những năm Giáp Dần, Quí Sửu, Nhâm Tý,Tân Hợi, Canh Tuất… và đến Mậu Thân 1968! Cuối tháng tư này, chăc chắn tâm trí của ta thế nào cũng bận rộn với việc truy tầm “nhân dạng dân tộc” của mình. Thế nhưng chưa đến cuối tháng, chúng ta đã có cảm tưởng như phải sớm nhìn lại những ngày tháng nặng nề đó.

Hôm chủ nhật, 27-3, Nguyễn Đức Quang, nhạc sĩ du ca, đã ra đi, và ngày mai thứ bảy, 1-4, anh sẽ được đưa đến nơi an nghi cuối cùng. Đó là chuyện có thật - chẳng phải là chuyện Cá Tháng Tư mà có thể có người đã nghĩ như thế, khi biết rằng Quang đã hôn mê hơn 30 ngày trong bệnh viện. Là một nhạc sĩ và ca sĩ trong thể nhạc quần chúng, anh đương nhiên có nhiều người hâm mộ. Nhưng đặc biệt anh còn có nhiều bạn bè trong suốt chiều dài của cuộc đời của anh, những bạn bè như thể ngày càng đông đảo hơn theo cấp số nhân, và khi nguòi ta không còn phân biệt được mình là người hâm mộ hay bạn bè với Nguyễn Đức Quang nữa, thì chẳng có gì đáng ngạc nhiên khi chúng ta thấy đám đông đến cả mấy trăm người đến nghiêng mình trước linh cửu của anh trong ngày thứ bảy thời tiết có thể cũng mang tâm sự của con ngưòi – chỉ cần cứ ba ngưòi gởi email đến cho anh thì có một ngưòi thu xếp được để đến đưa tiễn anh.

Quang thuộc thế hệ tuổi trẻ lớn lên giữa khi cuộc chiến tranh Việt Nam lên đến cao điểm, trong khi chế độ quốc gia ở miền nam đã lung lay vì sự tranh chấp quyền hành triền miên giữa các tướng, các tôn giáo bị thao túng, lũng đoạn ngay bởi những người tu hành, và sự bất lực mù mịt chờ thời của các phe phái chính trị quốc gia. Mỹ đã phải gởi quân đến tham chiến từ tháng ba năm 1965, làm cho chiến trường thêm ác liệt từ Khê Sanh, A-Shau ở phía cực bắc đến vùng biên giới tây nam và cực nam là Cà Mau. Tuổi trẻ nói chung, và giới sinh viên thời đó nói riêng, đang ít nhiều rơi vào một tâm trạng cảm thầy bế tắc trong tương lai của mình và tuyệt vọng trước tình hình đất nước: chiến tranh, chính trị, và xã hội có vẻ như tan nát, rã rời. Khi nhìn lại, chúng ta không thấy có một nền giáo dục ở nhà trường hay văn hóa xã hội làm rõ được mệnh lệnh bằng mọi giá phải chiến đấu trước quân thù cho sự vẹn toàn của đất nước.

Thiếu nền giáo dục đó, không sống hàng ngày trong nền văn hóa đó, cho nên dòng nhạc Tâm Ca của Phạm Duy và ca khúc Da Vàng của Trịnh Công Sơn đã vang lên giảng đường Spellman của Viện Đại học Dalat, là nơi Quang và vợ anh, chị Minh Thông, đã theo học bốn năm trong trường Chính trị Kinh doanh – anh theo ngành chính trị chị đi theo kinh doanh – sau khi đã cùng học chung ở cấp trung học trên vùng đất cao nguyên, và có lẽ đã cùng sinh hoạt với nhau trong những đoàn thể hướng đạo thời đó. Tâm Ca của Pham Duy hát chung với Steve Addis (The Rain on the Leaves) làm cho cuộc chiến trong mắt tuổi trẻ vừa là một số phận không tránh được cho Việt Nam vừa có tính vô nghĩa và tàn phá mãnh liệt đối với dân tộc với xã hội với con người. Những bài Tiếng Hát To là sự phản kháng uất hận với chiến tranh, Để Lại Cho Em làm cho người ta thấy sự mất mát quá lớn khiến cho cuộc sống chẳng còn ý nghĩa gì đáng nói, và Giọt Mưa Trên Lá chỉ làm cho con người thấy thêm bùi ngùi, đau đớn và chẳng có thấy tia sáng nào trong cuộc sống.

Tính cách phản chiến còn nặng nề hơn ở Ca khúc Da Vàng của nhạc sĩ họ Trịnh mà lẽ ra ông chỉ nên tự giới hạn trong những bài như Phôi Pha, Tình Xa, Tình Nhớ, Như Cánh Vạc Bay và biết bao nhiêu bài khác tương tự vẫn còn nằm trong con tim của nhiều thế hệ đã qua… Vấn đề vào thời đó, là ở chỗ dường như chẳng có gì sai khi lên án chiến tranh gây ra chết chóc, loạn lạc, cùng khổ, mất mát, nhưng những lời chỉ trích đó chỉ nhằm một phía, hoặc là vì người ta nghĩ phía kia sẽ không nghe, không đón nhận, hoặc là vì tính cách “miễn nhiễm” hay “bất khả xâm phạm” của những người gây ra cuộc chiến và có khả năng kéo dài cuộc chiến bởi “bể người vô tận” ở miền bắc, cho nên những phê phán về cuộc chiến lại có vẻ như chỉ nhằm vào chính mình để cho sức công phá mạnh mẽ hơn. Những bài ca của Trịnh Công Sơn không nói lên được sự vô nghĩa của chiến tranh, mà chỉ làm cho người ta thấy thêm hoang mang trước những điều ông muốn nói lên - rốt cuộc có thể kết luận ngay chính ông, ông cũng chẳng hiểu mình thực sự muốn nói gì!

Dòng nhạc du ca của Nguyễn Đức Quang cũng nổi lên trong giai đoạn đó – như môt alternative. Một sự lựa chọn khác dành cho sinh viên Dalat của chúng tôi thời đó - nhất là giữa khi sinh viên ở Saigon, Huế, Dalat đang xuống đường biểu tình với mục đích mơ hồ và chế độ Saigon còn kém sức thuyết phục vì chỉ có môt cách đáp ứng đơn giản là lựu đạn cay. Chín mười giờ tối, khi rời Spellman sau khi nghe Phạm Duy, hay Trịnh Công Sơn, trên con đường tối thăm thẳm rời khỏi campus của Đại hoc Dalat, chúng tôi mang một tâm trạng nặng trĩu những muộn phiền trong ám ảnh của câu thơ của Vũ Hoàng Chương “Lũ chúng ta đầu thai nhầm thế kỷ”. Và khi nghĩ đến vài năm sắp đến, người ta chỉ tính đến chuyện đi tìm “một chỗ nào khác”, một con đường an toàn không dính líu gì đến trận địa. Thế nhưng sau những “xuất diễn” của Nguyễn Đức Quang, người ta ra về mà như còn thấy ánh đèn sáng choang của sân khấu ở trước mặt mình. Bên tai người ta vẫn còn nghe tiếng ồn ào của đám đông kêu gọi lẫn nhau, và trong đầu vẫn là những lời nhạc có tác động cổ vũ mạnh mẽ.

Những bài nhạc của Quang, như vẫn được gọi là du ca, chắc chắn nơi trình diễn thích hợp nhất không phải là sân khấu mà trong những đám đông tuổi trẻ cất tiếng ca hòa cùng với dân chúng - trong những năm đó, tại những sinh hoạt như cắm trại, công tác hè ở Suối Thông A, Suối Thông B, hay An Giang, hay Cam Lộ, làm đường lên nhà xác ở Hai Bà Trưng, sơn quét lại cho trường tiểu học Xuân An ở dốc Nhà Chung dưới chân Đài Phàt Thanh Dalat, làm nhà cho dân chúng, đến với những người đồng bào thiều số ở những buông làng xa xôi… Đó là loại nhạc mà tuổi trẻ chúng tôi hát với nhau để cho tăng sức, lên tinh thần trong công tác và thấy cùng nhau chia sẻ một niềm tin nào đó. Trong khi người ta muốn bàn cãi về chuyện chiến tranh và chính trị và đi tìm giài pháp như thể đó là chuyện khả thi, cứ tìm cách nói mà không ra lời và còn lâu mới trở thành hành động, Quang nói “Không phải là lúc ta ngồi mà đặt vấn đế nữa rồi”. Giữa khi chúng ta thấy trước mặt là u ám hơn là tia sáng, Quang nhấn mạnh “Hy vọng đã vươn lên trong màn đêm bao ưu phiền”… Trong khi chúng ta có cảm tưởng đang chĩu nặng trước sự can thiệp của ngoại bang từ bắc vô nam, Quang nhắc nhở rằng chúng ta có một “Việt Nam quê hương ngạo nghễ” và phải nhớ phải chấp nhận sự thách đố của lịch sử cho dù “cờ tự do cắm lên nấm mồ”..

Khi so sánh nguòi Việt ngày nay với nhiều dân tộc khác trong vùng Đông Á hay Đông Nam Á, chúng ta đau buồn trong cảm nhận chúng ta đã không còn gì mấy, bởi vì chúng ta vốn liếng thì ít, mất mát thì nhiều, phí phạm lại càng không kiểm soát được - từ trong nước dến hải ngoại. Thế hệ nào nay cũng thầy mất nhiều hơn được, giữ thì khó mà mất quá dễ. bởi vì chẳng xác định được trách nhiệm bảo tồn là của ai. Điều mà thế hệ của Quang hay những thề hệ chung quanh đó còn giữ được có lẽ chính là những lời kêu gọi từ thời còn trẻ đó nay vẫn còn khả năng cho chúng ta một niềm vui trong cuộc “tìm kiếm một thời đã mất”. Bởi thế mà khi Quang đến Salt Lake City vào một mùa đông cách đây 5-6 năm, “già trẻ lớn bé” đi photocopy những bài hát cũ để đến với anh để có ít nhất một đêm vui lấp đầy những khoảng trống trong đầu trong đời ngưòi ta có những dịp như thế này mới nhận ra.

Minh Thông mất được hơn ba năm. Trong hơn ba năm đó, trong nỗi cô đơn càng thêm khủng khiềp khi tuổi già ập đến, lứa tuổi bắt đầu phải mang thẻ Medicare trong người, anh đã can đảm và bất cẩn dấn thân vào cuộc tìm kiếm những gì đã mất vì những cuộc bề dâu trong quá khứ, anh trở lại quê cũ và tìm kiếm trên vùng đất mới. Cách đây không lâu, anh đã một lần thập tử nhất sinh, phải vào cấp cứu, nhưng anh lại cố ngồi dậy, gượng bước ra ngoài, thế mà vẫn tiếp tuc cuộc hành trình đó, có lẽ sự sợ hãi không lớn hơn được nỗi háo hức cái cuối cùng anh có thể tìm thấy. Có thể trong những đe dọa của sức khỏe dang ngày càng trở nên mong manh, anh thấy trong tầm măt hình ảnh của Minh Thông. Và có lẽ anh ngừng lại khi thấy cuối cùng, không có mất mát gì lớn hơn là sự vắng mặt của người hiền thê trên cõi đời tạm bợ này. Anh ra đi để lại sự tiềc thương cho bạn bè khi từ nay tiếng hát bỗng trở nên lạc lỏng, nhưng chúng ta vẫn mừng anh đã về lại bên chị. Sinh ký tử qui!

Gửi ý kiến của bạn
Tên của bạn
Email của bạn
20 Tháng Giêng 2020(Xem: 8321)
Buổi ra mắt sách và hội ngộ mừng Xuân Canh Tý 2020 của hội cựu sinh viên Viện Đại Học Đà Lạt Nam California diễn ra trong bầu không khí thân mật, thắm tình Thụ Nhân giữa cựu sinh viên các phân khoa Chánh Trị Kinh Doanh, Xã Hội, Văn Khoa, Sư Phạm.
31 Tháng Mười Hai 2019(Xem: 10178)
"Được sự khích lệ của Thầy Trần Long và các anh chị Thụ Nhân khắp nơi, ban tổ chức đã có buổi họp thứ bẩy 14 tháng 3 năm 2020 và quyết định dời ngày Đại Hội." (Xin mời xem Tâm Thư của Ban Tổ Chức)
17 Tháng Chín 2018(Xem: 13808)
Đại Hội Thụ Nhân Thế Giới 2018 Bắc California Ngày 15 Tháng 9 --- Đại Hội TN Thế Giới Picnic - Lake Elizabeth, Fremont, California - Ngày 16 Tháng 9
04 Tháng Mười Một 2016(Xem: 11975)
Gần 600 cựu giáo sư và sinh viên Đại Học Đà Lạt từ khắp nơi tề tựu về tham dự đại hội được tổ chức tại Little Saigon cuối tuần qua. Đây là đại hội có số lượng người tham dự cao nhất từ trước tới nay.
28 Tháng Mười 2016(Xem: 12492)
"Để duy trì truyền thống tốt đẹp này. Chúng tôi mạn phép lãnh trách nhiệm nặng nề và phức tạp với ước nguyện được sự hỗ trợ của quý vị Giáo Sư và toàn thể ACE Thụ Nhân."
29 Tháng Tám 2015(Xem: 22439)
Đại Hội Thụ Nhân 2016 sẽ được tổ chức từ ngày 3 tháng 10 năm 2016 đến 14 tháng 10 năm 2016 tại Orange County, California - USA
SINH HOẠT
MINH XÁC QUAN ĐIỂM
- Website do một ít Thụ Nhân chung sức, dù rộng mở đến tất cả đồng môn trong tình thân hữu, nhưng không nhân danh hay đại diện tập thể nào.

- Quan điểm của bài viết trong Diễn Đàn là của cá nhân tác giả, không hẳn phản ánh quan điểm chung của Ban Biên Tập và những người tham gia Diễn Đàn.
KHÁCH THĂM VIẾNG
99,468