Mất bò mới lo làm chuồng
Nam Nguyên, phóng viên RFA
2011-09-16
Cà phê Buôn Ma Thuột là đặc sản nổi tiếng từ đầu thế kỷ 20, người Việt Nam khi nói tới cà phê lập tức nghĩ tới Buôn Ma Thuột.
Source lehoicaphe.com
Tổ chức lễ hội cà phê Buôn Ma Thuột lớn chưa từng có tại Dak Lak
Vậy mà thương hiệu này đã bị một doanh
nghiệp ở Quảng Đông Trung Quốc đăng ký
bảo hộ độc quyền tới hai nhãn hiệu.
Một bài học cho các doanh nghiệp
Nếu không có phát hiện
và được công bố gần đây bởi Công ty
luật Bross và Cộng sự ở Hà Nội, có lẽ
tỉnh Đắc Lắc và ngành cà phê có thể đã không
hay biết và chưa quan tâm tới việc đăng ký
bảo hộ chỉ dẫn địa lý cho Cà phê Buôn Ma
Thuột bên ngoài Việt Nam. Trên thực tế hai nhãn
hiệu cà phê Buôn Ma Thuột mà doanh nghiệp Trung Quốc
bảo hộ độc quyền trong 10 năm chỉ
mới đăng cách cách nay chưa lâu, một nhãn từ
tháng 11/2010 và nhãn thứ hai từ tháng 6 năm nay.
Trả lời Nam Nguyên vào tối 15/9, ông Trần Việt
Hùng trợ lý Bộ trưởng Bộ Khoa học Công
nghệ, nguyên Cục trưởng Cục Sở Hữu Trí
Tuệ từ Hà Nội nhận định:
“Một doanh nghiệp Trung Quốc không có hàng cà phê từ
Ban Mê Thuột mà lại đăng ký nhãn hiệu như
vậy tại Trung Quốc là hành vi cạnh tranh không lành
mạnh. Do đó chắc chắn Việt Nam phải có
khiếu nại để đòi lại nhãn hiệu
đó.”
Nhãn hiệu cà phê Buon Ma Thuot của Trung Quốc
Người Việt Nam giật mình vì Tỉnh Đắc
Lắc đã được bảo hộ quốc gia
từ năm 2005 về chỉ dẫn địa lý cà phê
Buôn Ma Thuột, nhưng bản quyền về việc này
chưa hề đăng ký bên ngoài Việt Nam. Giờ
đây thì báo chí nhập cuộc một cách hào hứng,
tất cả những báo mạng mà chúng tôi xem
được như Lao Động, VnExpress, Saigon Giải
Phóng đều khá bức xúc về việc làm thế nào
để đòi doanh nghiệp Trung Quốc hủy
những nhãn hiệu gian dối đó.
Trong cuộc phỏng vấn của Nam Nguyên Luật sư
Lê Quang Vinh, Giám đốc phụ trách sở hữu trí
tuệ Công ty Luật Bross và Cộng sự, người
phát hiện vụ doanh nghiệp Trung Quốc đăng ký
bảo hộ độc quyền hai nhãn hiệu Cà phê Buôn
Ma Thuột ở Quảng Đông, nói rằng sẽ mất
thời gian nhưng trong vụ mất thương hiệu
này phía Việt Nam có đầy đủ cơ sở pháp
lý để đòi lại công lý. LS Lê Quang Vinh nhấn
mạnh:
“Rõ ràng đây là một thông điệp chuyển tới các
doanh nghiệp nói chung và tất cả những chỉ
dẫn địa lý nào, khu vực quản lý nào của
Việt Nam nói riêng, là chúng ta phải đặc biệt
lưu ý vấn đề này để có chiến
lược sách lược phù hợp trong tương lai
để tránh câu chuyện này xảy ra.”
Đứng về mặt quản lý Nhà nước, Trợ
lý Bộ trưởng Khoa học Công nghệ Trần
Việt Hùng phát biểu với Nam Nguyên:
“Khi các nước đã
tham gia Tổ chức Thương mại Thế giới
WTO và thừa nhận Hiệp định Swiss liên quan
đến sở hữu trí tuệ, thì mỗi nước
đều có những qui định để chống
lại sự cạnh tranh không lành mạnh, đến
sự chiếm đoạt nhãn hiệu và những chỉ
dẫn sai về thực tế hàng hóa. Chúng ta có thể
dựa vào những điều khoản đó để
khiếu kiện tại Trung Quốc, đầu tiên
bằng biện pháp hành chính tại cơ quan quản lý
sở hữu trí tuệ tại Trung Quốc và cụ
thể cơ quan nhãn hiệu của Trung Quốc và nếu
không được, thì có thể khiếu nại tại
tòa án Trung Quốc. Tôi nghĩ rằng không hoàn toàn quá khó
khăn, với những bằng chứng trong trường
hợp cụ thể cà phê Buôn Ma Thuột có uy tín rộng
rãi từ lâu tại Việt Nam, đã được
thừa nhận về chỉ dẫn địa lý tại
Việt Nam
Trung tâm giao dịch cà phê Buôn Ma Thuột ở Dak Lak. Source giacaphe.com
từ năm 2005, như vậy tôi nghĩ rằng chúng ta có đủ bằng chứng cụ thể về chỉ dẫn địa lý hoặc thương hiệu đó bên Trung Quốc và đòi lại quyền lợi cho mình.”
Sai một li đi một dặm
Báo chí chính thống ở Việt Nam như Lao Động bản điện tử và Saigon Giải Phóng Online nhận định rằng, Tỉnh Đắc Lắc với bảo hộ quốc gia về chỉ dẫn địa lý cà phê Buôn Ma Thuột từ năm 2005, nhưng cho đến nay chưa hề đăng ký nhãn hiệu hàng hóa với quốc gia nào trên thế giới. Chính sự lơ là này đã tạo cơ hội cho doanh nghiệp Trung Quốc đăng ký bảo hộ độc quyền nhãn hiệu. Luật sư Lê Quang Vinh nói với chúng tôi rằng, Tuy không trung thực nhưng về nguyên tắc doanh nghiệp Trung Quốc không phạm luật, vì phía Việt Nam chưa đăng ký chỉ dẫn địa lý cà phê Buôn Ma Thuột của mình ở Trung Quốc hay lãnh thổ nào khác.
Báo chí đưa tin Tỉnh
Đắc Lắc sợ tốn kinh phí nên không đăng
ký nhãn hiệu cà phê Buôn Ma Thuột ra phạm vi toàn cầu
theo hệ thống Madrid. Có điều trớ trêu là
Đắc Lắc đã cố gắng quảng bá
thương hiệu cà phê Buôn Ma Thuột khá tốn kém và
không nghĩ đến việc bảo vệ “đứa
con” của mình. Sau khi được bảo hộ quốc
gia về chỉ dẫn địa lý, trong 6 năm qua
Đắc Lắc tiêu tốn 50 tỷ tiền ngân sách và
đóng góp của doanh nghiệp để tổ chức 3
Lễ hội Cà Phê Buôn Ma Thuột. Theo báo chí, chỉ
cần 1/10 số tiền này là có thể đăng ký nhãn
hiệu Cà phê Buôn Ma Thuột ra thế giới và tránh
được việc bị mất thương hiệu
như đã xảy ra.
Tỉnh Đắc Lắc được mô tả là quá
chậm trễ trong việc quản lý, sử dụng và
đầu tư phát triển nhãn hiệu Cà phê Buôn Ma
Thuột. Theo Lao Động Online, có trong tay quyền
bảo hộ quốc gia về chỉ dẫn địa
lý Cà phê Buôn Ma Thuột từ năm 2005, nhưng phải
đến tháng 8/2011, Sở Khoa học và công nghệ
Đắc Lắc mới cấp chứng nhận quyền
sử dụng chỉ dẫn địa lý cà phê Buôn Ma
Thuột cho 8 thành viên của Hiệp hội Cà phê Buôn Ma
Thuột. Các doanh nghiệp này chỉ chi phối một
phần rất nhỏ về diện tích và sản
lượng cà phê trên điạ bàn Đắc Lắc,
cụ thể là gần 9.000ha cây cà phê sản lượng
26.000 tấn/năm. Trong khi Đắc Lắc có tổng
diện tích cà phê
Các loại cà phê Robusta được nhập kho. AFP
100.000ha với sản
lượng 325.000 tấn/năm. Như vậy vẫn còn
một diện tích rất lớn trong vùng chỉ dẫn
địa lý cà phê Buôn Ma Thuột.
Chúng tôi không có thông tin là Đắc Lắc chậm trễ
cấp chứng nhận cho doanh nghiệp, hay là quá ít doanh
nghiệp làm thủ tục xin cấp chứng nhận
sử dụng chỉ dẫn địa lý cà phê Buôn Ma
Thuột.
Ông Đỗ Hà Nam, một đại gia trong ngành xuất
khẩu cà phê, công ty của ông chi phối 25% tổng
xuất khẩu cà phê của Việt Nam phát biểu với
tư cách cá nhân:
“Ở Việt Nam chưa quan tâm nhiều về chứng
nhận chỉ dẫn địa lý, chỉ nói chung là cà phê
Việt Nam thôi. Mặc dù địa phương đã có
đăng ký, nhưng chưa bao giờ người mua yêu
cầu là nó xuất xứ ở đâu và giao hàng là cà phê
Việt Nam thôi. Chúng tôi là những người xuất
khẩu nhiều thấy rằng người mua không ai
đòi hỏi điều đó vì nếu thế giá mua
phải khác, trên thực tế họ mua bất cứ
loại cà phê nào, việc này dẫn tới việc nếu
bán có thương hiệu thì phải tách nó ra và có giá khác,
phải có tiêu chuẩn để bảo đảm khi
sử dụng người ta thấy được
sự khác biệt giữa cà phê có chứng nhận xuất
xứ Buôn Ma Thuột so với các tỉnh khác như Lâm
Đồng Gia Lai hay Đồng Nai…”
Theo VnExpress, không chỉ nhãn hiệu Cà phê Buôn Ma Thuột
bị mất về tay Trung Quốc. Một thương
hiệu lớn hơn vì phủ trùm địa danh Buôn Ma
Thuột là Cà Phê Dak Lak (Đắc Lắc) cũng bị
Công ty ITM Entreprises ở Pháp đăng ký độc
quyền nhãn hiệu dưới tên mình và được
Cơ quan Sở hữu Trí tuệ Pháp cấp chứng
nhận từ tháng 9/1997, công ty này còn đăng ký bảo
hộ ở hơn một chục quốc gia khác.
Việt Nam đã từng mất thương hiệu
thuốc lá Vinataba ở rất nhiều quốc gia khác trong
thập niên 1990, rồi cà phê Trung Nguyên cũng mất
nhiều thời gian tranh chấp ở Hoa Kỳ và sau này
đã đăng ký thương hiệu ở 60 quốc gia
trên thế giới.
Mất bò mới lo làm chuồng, nhưng câu chuyện
thương hiệu Cà phê Buôn Ma Thuột bị rơi vào
tay người Trung Quốc “vừa là đồng chí
vừa là anh em” thì quả là vẫn còn thiếu cảnh
giác.
( Nguồn: RFA )