Lập trường đối ngoại
của Obama và Romney
Thứ sáu, 19
tháng 10, 2012
Hai ứng viên trong cuộc
tranh cử Tổng thống Mỹ, Tổng thống Barack
Obama và Thống đốc bang Mitt Romney, sẽ có cuộc
đụng độ nữa trong lần tranh luận
dự trù diễn ra vào ngày 22 tháng Mười, và tại
cuộc tranh luận này Chính sách Ngoại giao sẽ là
chủ đề chính.
Dưới đây là
một số quan điểm của họ dựa trên trích
dẫn những câu nói của hai ứng viên này
Iran
Các
vấn đề chính: Chương trình hạt nhân của
Iran, mối đe dọa trước việc phát triển
một loại vũ khí nguyên từ, khả năng có
chiến tranh và đồn đoán về một cuộc
tấn công đơn phương từ phía Israel.
- Ông Obama nói: "Những quốc gia và
Tổng thống mạnh nói chuyện với kẻ thù
của mình". Quan điểm: Iran không nên được cho phép có vũ
khí hạt nhân. Ông không loại bỏ tất cả
những ứng phó có thể có nhưng rõ ràng muốn
chọn giải pháp thương thuyết thông qua
đối thoại và/hoặc cấm vận. Mặc dù
những nỗ lực ban đầu trong việc
đối thoại với Iran đã thất bại,
những cấm vận quốc tế dường
như đem lại những tác dụng mà chính
quyền của ông Obama mong muốn.
- Ông Romney nói: "…nếu quý vị bầu
chọn tôi là Tổng thống kế nhiệm, họ
sẽ không có vũ khí hạt nhân…". Quan điểm:
Duy trì một
đường lối cứng rắn. Ông cũng
thẳng thừng nói về chuyện không cho phép Iran có
vũ khí hạt nhân nhưng còn nói thêm rằng không
muốn nước này có năng lực hạt nhân. Ông
bác bỏ chuyện đối thoại nhưng nhận
rằng ông sẽ gây áp lực để có những
trừng phạt nặng tay hơn. Tuy nhiên ông tin
rằng cần cho Iran hiểu rõ về một đe
dọa thực sự sẽ có hành động quân
sự đối với nước này.
Israel
Các
vấn đề chính: Khu định cư Israel tại các vùng lãnh thổ bị chiếm
đóng, thương thuyết
hòa bình với chính quyền Palestin, và một nhà nước
Palestin.
- Ông Obama nói: "Cam kết của chúng ta
với an ninh của Israel nhất định không
được lay chuyển, và cả việc theo
đuổi hòa bình của chúng ta cũng vậy".
Quan điểm:
Nhấn mạnh cam kết của ông về an ninh
của Israel nhưng coi tình hình với người
Palestin hiện nay là không bền vững và ủng
hộ một giải pháp có hai nhà nước. Ông yêu
cầu phe Hamas phải chấp nhận quyền tồn
tại và bác bỏ bạo động của
người Israel. Ông phản đối các khu định
cư của người Do Thái tại các vùng lãnh
thổ bị chiếm đóng, một vấn
đề đã gây nhiều va chạm với Thủ
tướng Netanyahu. Ông Obama quả quyết mối quan
hệ là "tốt đẹp" nhưng chưa
từng tới thăm Israel trong nhiệm kỳ
Tổng thống của mình.
- Ông Romney nói: "Mấu chốt
để thương thuyết cho một nền hòa
bình dài lâu là một nước Israel mà họ biết
rằng họ được bảo đảm an
ninh". Quan điểm:
Ông miêu tả Israel là một đồng minh thân cận
nhất của Hoa Kỳ và chỉ trích việc ông Obama
đã giữ một khoảng cách với Israel. Ông có
quan điểm cởi mở hơn về các khu
định cư của người Do Thái và muốn
tập trung hơn vào việc cải thiện kinh
tế ở các vùng lãnh thổ Palestin hơn là cho phép
họ có vị thế chính trị cao hơn. Ông
đặt câu hỏi về khả năng tồn
tại của một giải pháp hai nhà nước. Ông
tới thăm Israel trong thời gian vận động
tranh cử và được trích thuật nói rằng
“Người Palestin không hề quan tâm tới việc
xác lập hòa bình”.
Thế giới Ả
Rập/Hồi giáo
Các
vấn đề chính: Hậu Mùa Xuân Ả rập, nội
chiến tại Syria và bộ phim bài Hồi giáo sản
xuất tại Hoa Kỳ đã làm bùng nổ những
cuộc biểu tình phản đối chống lại các
cơ quan
đại diện ngoại giao
của Mỹ trong vùng.
- Ông Obama nói: "Nước Mỹ và
Hồi giáo không phải là chỉ có một trong hai và
không cần cạnh tranh với nhau". Quan
điểm: Ngay từ lúc khởi
đầu chính quyền của ông đã tìm cách
thiết lập lại mối quan hệ hữu
nghị với thế giới Ả Rập và Hồi
giáo. Ông ủng hỗ các cải cách dân chủ trong khu
vực và đặt kế hoạch tài trợ
đầu tư và các khoản cho vay cho việc xây
dựng cơ sở hạ tầng và tạo việc
làm. Tham gia liên minh NATO tại Libya chống lại ông
Muammar Gaddafi và ủng hộ các biện pháp trừng phạt
cứng rắn chống lại Syria và kêu gọi
Tổng thống Bashar al-Assad chuyển giao quyền
lực ngay lập tức. Bảo vệ quyền
tự do ngôn luận liên quan đến bộ phim bài
Hồi giáo và lên án tình trạng bạo lực mà bộ
phim này đã gây ra.
- Ông Romney nói: "Chính quyền Romney sẽ
tìm mọi cách để bảo đảm rằng
sẽ không có một Mùa Đông Ả Rập theo sau Mùa
Xuân Ả Rập". Quan điểm: Coi Mùa Xuân Ả Rập là một cơ
hội tích cực để thay đổi nhưng lo
ngại nó có thể mở cánh cửa cho những
thế lực thù nghịch chống lại Hoa Kỳ
tại vùng. Đồng ý với việc tham gia quân
sự của chính phủ Mỹ tại Libya nhưng
không đồng ý về thời điểm. Chỉ
trích ông Obama về việc "đã không có hành
động" tại Syria và muốn thấy Hoa
Kỳ và các đồng minh tổ chức và trang bị
cho các phe nhóm đối lập tại Syria. Ông không
ủng hộ hành động quân sự tức thì
nhưng nói Hoa Kỳ sẽ phải can thiệp
để đề phòng việc vũ khí hóa học có
thể lan ra. Vẫn chỉ trích phản ứng của
Tổng thống trước những vụ tấn
công nhắm vào các cơ quan đại diện ngoại
giao của Mỹ.
Trung Quốc
Các
vấn đề chính: Kết nối và cưỡng
lại sức mạnh quân sự, chính trị và kinh tế
ngày càng lớn mạnh của Trung Quốc, điều
chỉnh mức bất cân đối về thương mại, kiểm soát những hoạt
động tiền tệ và thương mại có vấn đề và thúc đẩy
nhân quyền.
- Ông Obama nói: "Hoa Kỳ không tìm cách
kiềm chế Trung Quốc … một đất
nước Trung Quốc giàu mạnh có thể là một
nguồn lực cho cộng đồng các quốc gia.
Quan điểm:
Đã tìm kiếm một mối quan hệ hợp tác,
tin vào cách tiếp cận hòa giải và thực tiễn
hơn, nhưng vẫn khiển trách Bắc Kinh cố
tình thao túng đồng nhân dân tệ và tham gia vào
những hoạt động thương mại
bất công, đồng thời tuyên bố thành lập
Đơn vị thực thi thương mại
để điều tra những vi phạm này. Quan
ngại về ảnh hưởng ngày càng gia tăng
của Trung Quốc tại châu Á và vạch ra các kế
hoạch cho sự hiện diện lớn hơn
của thủy quân lục chiến Mỹ tại vùng. Phải
đối mặt với trường hợp nhà
bất đồng chính kiến Trung Quốc trốn
thoát từ tư gia đang bị quản thúc và thành
công trong việc thu xếp được cho ông tới
Mỹ an toàn.
- Ông Romney
nói: "Nếu quý vị không sẵn sàng đứng lên
chống lại Trung Quốc, quý vị sẽ bị Trung
Quốc đè bẹp". Quan điểm: Quảng bá cho một cách tiếp cận ngày
càng cứng rắn hơn, bao gồm khả năng quân
sự mạnh mẽ tại Thái Bình Dương, hợp tác
sâu rộng hơn với Ấn Độ và các đồng
minh khác trong vùng, bảo vệ nhân quyền và đẩy
Trung Quốc tới cho phải theo đuổi các chính sách
tự do thương mại công bằng. ÔNg bác bỏ
chiến dịch của ông Obama tại Tổ chức
thương mại thế giới, WTO, chống lại
Trung quốc là "quá ít và quá chậm". Ông công khai nói
về tình trạng thao túng tiền tệ mà Trung Quốc
bị cáo buộc và việc xâm nhập bất hợp pháp
vào hệ thống máy tính của các công ty và của chính
phủ Mỹ. Công nhận Trung Quốc là một
cường quốc kinh tế để làm ăn thương
mại nhưng phải tuân thủ những quy định
chặt chẽ.
Nga
Các
vấn đề chính: Quan hệ chặt chẽ sau khi ông
Vladimir Putin trở lại chức vụ Tổng thống,
Hiệp ước chung START về giảm vũ khí hạt
nhân, hợp tác để kiểm soát Iran và buộc Tổng
thống al-Assad phải từ bỏ quyền lực
tại Syria.
- Ông Obama nói: "… quý vị không gọi Nga
là kẻ thù số 1 của chúng ta - không phải Al-Qaida,
Nga - trừ khi quý vị vẫn còn giữ tư duy
của thời Chiến tranh lạnh". Quan
điểm: Bấm nút "tái
khởi động" trong quan hệ với Nga và ký
Hiệp ước START Mới mà theo đó giới
hạn con số các đầu đạn hạt nhân
được triển khai. Ủng hộ Nga tham gia WTO
mà theo đó dẫn dắt cả hai nước tới
việc vĩnh viễn bình thường hóa quan hệ
thương mại. Đạt một hiệp
ước với Matxcova về cấm vận với
Iran nhưng đã không tìm được quan
điểm chung về cách thức giải quyết
cuộc khủng hoảng tại Syria và chính quyền
của ông đã cáo buộc Nga gửi trực thăng
tấn công cho chế độ của Tổng
thống Assad.
- Ông Romney nói: "Không có gì phải thắc
mắc rằng (Nga) là kẻ thù địa chính trị
số một của chúng ta. Họ chiến đấu
vì sự nghiệp của những người khó tin
cậy nhất trên thế giới". Quan
điểm: Ông nói ông sẽ
"chỉnh lại nút tái khởi động".
Chiến dịch của ông vạch ra một chiến
lược nhằm ngăn chặn những gì ông
gọi là hành xử gây hấn và bá quyền và ông
khuyến khích những cải cách chính trị và dân
chủ. Ông nói ông sẽ thẳng thắn đối
mặt với chính phủ Nga về những hành
động có tính độc đoán. Ông phản
đối việc cho phép Nga gia nhập WTO và cáo
buộc chính phủ Nga ngăn chặn những
trừng phạt của Liên Hiệp Quốc đối
với Iran và Syria.
Châu Mỹ Latinh
Các
vấn đề chính: Cấm vận của Hoa Kỳ
đối với Cuba, kiểm soát vũ khí, ma túy và bạo
động tràn qua biên giới với Mexico, tăng
cường thương mại
với các nước bất chấp các khối
thương mại mới được thành lập trong
vùng và với các đối tác thương mại khác bên ngoài vùng, đối phó với
các chính phủ dân túy thiên về cánh tả và thái độ
bài Mỹ.
- Ông Obama nói: "Vùng Mỹ Latinh (là)
một vùng đang chuyển động, tự hào
với những tiến triển của mình và sẵn
sàng nhận một vai trò lớn hơn trên
trường quốc tế... quan trọng hơn bao
giờ hết đối với sự thịnh
vượng và an ninh của Hoa Kỳ". Quan
điểm: Chính sách của ông Obama
tại đây vẫn bị mờ nhạt do những
cuộc khủng hoảng cấp bách hơn ở trong
nước và nước ngoài, mặc dù ông hứa
hẹn tham gia vào "một quan hệ đối tác
với tinh thần mới" với vùng này. Ông
nới lỏng những giới hạn về đi
lại cho Cuba nhưng không làm hơn nữa trong
việc giải quyết lệnh cấm vận đã
kéo dài hàng thập niên áp đặt với hòn
đảo này. Ông tiếp tục Kế hoạch Merida,
do cựu Tổng thống George W. Bush khởi
đầu - một kế hoạch có sự tham gia
của nhân viên và nguồn lực Mỹ nhằm ngăn
chặn luồng ma túy và vũ khí chuyển qua biên
giới với Mexico vào Mỹ và ký hai Thỏa thuận
Tự do Thương mại với Colombia và Panama,
cũng do người tiền nhiệm của ông
thương thuyết. Ông là người khuyến khích
trao đổi sinh viên ở bậc cao họ giữa
các quốc gia trong vùng với Hoa kỳ. Nhưng không có
một chính sách toàn diện hay một chiến
lược cho châu lục này trong việc đối phó
với sự xuất hiện của những khối
mới như ALBA, UNASUR và CELAC, những khối nằm
ngoài phạm vi ảnh hưởng của Hoa Kỳ.
- Ông Romney nói: "Tôi sẽ tiến hành
một chiến dịch nhằm tăng cường
cơ hội kinh tế tại vùng Mỹ Latinh, và
tạo ra sự đối lập giữa những
lợi ích của dân chủ, tự do thương
mại và tự do kinh doanh với mô hình đang phá
sản về đạo đức và vật chất
tại Venezuela và Cuba". Quan điểm: Chính sách của ông Romney ở vùng cũng
tương tự với chính sách của ông Obama ở
chỗ dường như vùng vẫn chỉ ở
vị trí bên lề nếu ông là Tổng thống. Tuy
nhiên ông nói ông sẽ theo đuổi một vai trò tích
cực tại Mỹ Latinh bằng cách ủng hộ các
đồng minh dân chủ. Quan điểm của ông là
tiến bộ về dân chủ, an ninh và quan hệ kinh
tế với Hoa Kỳ đạt được
tại đó đang bị đe dọa bởi Venezuela
và Cuba những nước mà ông nói đang dẫn
đầu phong trào bài Mỹ tại vùng và ông cảnh
báo các nước này có chung tính chất như Iran và các
tổ chức cực đoan như Hezbollah. Ông có
kế hoạch tiến hành những gì ông gọi là
Chiến dịch vì Cơ hội Kinh tế tại
Mỹ Latinh để tiếp tục phát triển
dựa trên Thỏa thuận Tự do Thương
mại đã có và thành lập một Lực
lượng Phối hợp chung Bán cầu chống
Tội ác và Khủng bố. Ông ủng hộ việc
tái phục hồi những giới hạn đi
lại với Cuba và việc hoàn thành một hàng rào biên
giới không thể lọt qua tại biên giới phía
nam với Mexico.
(Nguồn:
bbc.co.uk)